Komisja Europejska zatwierdziła pomoc na restrukturyzację dla spółki Przewozy Regionalne. Jak podała, zdecydowała się na ten krok, ponieważ Polska zobowiązuje się do szybszego otwarcia regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich na konkurencję.
Komisja Europejska stwierdziła, że zastosowane przez Polskę środki mające na celu wsparcie restrukturyzacji spółki Przewozy Regionalne – ogólnopolskiego operatora regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich – są zgodne z unijnymi zasadami pomocy państwa.
„Nasze postępowanie wyjaśniające wykazało, że polskie środki pomocy na restrukturyzację na rzecz spółki Przewozy Regionalne były konieczne i proporcjonalne, aby zapewnić dalsze prowadzenie działalności przez tę spółkę. Pozwoliło to uniknąć poważnych zakłóceń w świadczeniu regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich i zapewniło jakość sieci połączeń w Polsce. Jednocześnie ewentualny negatywny wpływ interwencji publicznej na konkurencję będzie ograniczony, gdyż Polska zobowiązała się przyspieszyć otwarcie sektora regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich na konkurencję” – powiedziała wiceszefowa KE Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji.
Spółka Przewozy Regionalne jest największym operatorem regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich w Polsce i jedynym dostawcą usług publicznych kolejowego transportu pasażerskiego w siedmiu z szesnastu województw. Jak podała KE, spółka, której większościowym właścicielem jest państwowa Agencja Rozwoju Przemysłu, przeżywa trudności finansowe.
Postępowanie wyjaśniające objęło pomoc na restrukturyzację o wartości 770 mln zł (około 181 mln euro), zgłoszoną Komisji przez Polskę w 2015 r., jak również inne środki pomocy państwa przyznane spółce w ramach tej samej restrukturyzacji przed 2015 r.
Chodzi o pomoc na pokrycie poniesionych w przeszłości strat na łączną kwotę 2 403 mln zł (około 565 mln euro); umowę o restrukturyzacji długu między spółką a polskim zarządcą infrastruktury kolejowej PKP PLK przewidującą restrukturyzację zobowiązań wobec państwowych spółek należących do grupy PKP w kwocie 1 902 mln zł (około 448 mln euro); 25 porozumień zawartych przez spółkę Przewozy Regionalne z państwowymi wierzycielami, w których to porozumieniach przewidziano odroczenie terminu spłaty zobowiązań wobec tych wierzycieli w łącznej kwocie 1 106,4 mln zł (około 260 mln euro); wsparcie w formie pomocy w zakresie szkoleń i rekrutacji udzielone w związku z pomocą de minimis i na ten sam cel (tj. zapewnienie ciągłości świadczenia regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich). Łącznie wsparcie to przekroczyło próg pomocy de minimis przewidziany w przepisach UE.
Komisja oceniła środki na restrukturyzację na podstawie art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), który pod pewnymi warunkami zezwala państwom członkowskim na przyznanie pomocy państwa, aby ułatwić rozwój niektórych rodzajów działalności gospodarczej lub niektórych obszarów gospodarki.
Komisja stwierdziła, że środki te były zarówno proporcjonalne, jak i konieczne do zapewnienia rentowności spółki Przewozy Regionalne, a tym samym do uniknięcia poważnych zakłóceń w świadczeniu istotnych usług w Polsce, do których to zakłóceń mogłaby doprowadzić niewypłacalność jedynego ogólnokrajowego dostawcy regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich.
W swojej ocenie Komisja uwzględniła w szczególności znaczenie, jakie mają sprawnie funkcjonujące regionalne przewozy pasażerskie dla ludności. Pod tym względem usługi kolejowe mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia łączności (np. umożliwienie dojazdów do pracy). Komisja uwzględniła również fakt, że polski sektor regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich różni się pod pewnymi względami od innych sektorów gospodarki. Przede wszystkim dlatego, że oferuje on usługi użytku publicznego o dużym znaczeniu na rynku, który generalnie jest niedofinansowany i nie jest jeszcze w pełni otwarty na konkurencję w Polsce i na poziomie UE.
Ponadto w czwartym pakiecie kolejowym ustalono, że do 25 grudnia 2023 r. państwa członkowskie będą musiały zakończyć praktykę polegającą na bezpośrednim i bezwarunkowym udzielaniu zamówień na świadczenie usług publicznych w sektorze regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich. Takie bezpośrednio udzielane zamówienia mogą zasadniczo trwać nie dłużej niż 10 lat.
„Aby ograniczyć ewentualny negatywny wpływ pomocy na konkurencję, Polska zobowiązała się szybciej zrezygnować z tej praktyki i zakończyć ten proces wcześniej niż wymaga tego pakiet kolejowy. Co więcej, Polska zobowiązała się do stopniowego otwarcia rynku w drodze przetargów publicznych. W praktyce jest to możliwe poprzez nieprzedłużanie niektórych istniejących zamówień lub niewykorzystanie maksymalnego dopuszczalnego okresu obowiązywania zamówień przed datą zakończenia bezpośredniego udzielania zamówień na świadczenie usług publicznych” – podała KE.
Na tej podstawie Komisja uznała, że pozytywne skutki środka przewyższają jego ewentualny negatywny wpływ na konkurencję i zatwierdziła środki zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa.
Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)
luo/ kib/