Dzieła Witkacego, Stryjeńskiej, Wróblewskiego, wybitnych polskich artystów zafascynowanych Tatrami i Podhalem, znajdą się na wystawie „Zakopane, Zakopane” i 27 stycznia będą licytowane w salonie Domu Aukcyjnego DESA Unicum w Warszawie.
Ponad 100 obiektów, w tym obrazy, rzeźby szkoły zakopiańskiej oraz rzemiosło znajdzie się na aukcji „Zakopane, Zakopane!” – poinformowała PAP Jadwiga Pribyl, reprezentująca DESĘ Unicum. Będą to m.in. portrety autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza, barwne ilustracje strojów ludowych Zofii Stryjeńskiej, nastrojowe prace Andrzeja Wróblewskiego oraz związana z Tatrami twórczość Rafała Malczewskiego, a także prace Stanisława Gałka.
Aukcję poprzedzi wystawa dzieł oddających niezwykłą atmosferę Zakopanego uznawanego przez dziesięciolecia za duchową i kulturalną stolicę kraju, w której bywali najwięksi artyści i myśliciele. Barwną postacią związaną z Zakopanem był Stanisław Ignacy Witkiewicz – Witkacy. Syn Stanisława Witkiewicza, twórcy i popularyzatora stylu zakopiańskiego, wychowany pod Giewontem, związał swoje życie i twórczość ze stolicą Podhala. To właśnie w Zakopanem Witkacy ulokował siedzibę słynnej „Firmy Portretowej”, w której powstały podobizny niemal wszystkich osobistości miasta.
Pomysły tworzącego pod wpływem substancji odurzających Witkacego zadziwiały i szokowały. Na styczniowej aukcji DESA Unicum zaprezentuje „Portret oficera” z 1925 roku, jedną z pierwszych prac wykonanych przez „Firmę Portretową”. Tożsamość modela nie jest znana. Biało-czerwone barwy tła oraz obszycie kołnierzyka wskazują na polską narodowość modela oraz przynależność do piechoty. Estymacja pracy wynosi 150 – 250 tys. złotych. Na tyle samo wyceniany jest pochodzący z 1930 roku portret Ireny Próchnikowej z Gomólińskich, autorki podręcznika do arytmetyki i geometrii dla dorosłych oraz działaczki konspiracyjnej w czasie okupacji. Dodany przez Witkacego napis: „Za papierosy i vermouth” sugeruje, że praca ta powstała nie na zamówienie, ale podczas towarzyskiego spotkania malarza z Ireną.
„Widok na Morskie Oko” Rafała Malczewskiego z estymacją 200 – 300 tys. złotych jest najwyżej wycenianym obiektem na aukcji „Zakopane, Zakopane!”. Rafał, syn Jacka Malczewskiego, mieszkał w Zakopanem w latach 1917-1939; był miłośnikiem narciarstwa oraz odważnych górskich wspinaczek i stworzył własny styl odrealnionych, przestrzennych pejzaży.
Andrzej Wróblewski, wybitny przedstawiciel polskiej awangardy powojennej, także darzył ogromną miłością Tatry. W 2021 roku jego obraz „Dwie mężatki” wylicytowany został za ponad 13,4 mln złotych, stając się najdroższym płótnem sprzedanym w Polsce. Górskie wędrówki artysty zaowocowały nastrojowymi akwarelami oraz gwaszami. Jedną z nich jest „Zima w Tatrach” z estymacją 40 – 70 tys. zł. Ukochane góry stały się dla Wróblewskiego miejscem tragicznym. Artysta zginął w 1957 roku podczas górskiej wycieczki, w wieku zaledwie 30 lat.
Jedną z największych wielbicielek Podhala była Zofia Stryjeńska, współtwórczyni narodowego stylu w sztuce. Zwana księżniczką malarstwa polskiego w latach międzywojennych należała do grona najwybitniejszych twórców Europy, którzy osiągnęli olbrzymi sukces komercyjny. Jej prace znane były za sprawą, m.in. kalendarzy, pocztówek, zabawek, a nawet opakowań czekolady Wedla. Do jednej z ważniejszych tek graficznych Stryjeńskiej zalicza się wydany w 1939 roku w Nicei cykl „Polish Peasants’ Costumes”, stanowiący katalog polskiej mody ludowej. Jest to równocześnie najobszerniejsze dzieło artystki, składające się aż z 40 plansz. 27 stycznia wystawione zostaną: plansza XXI przedstawiająca górala z Tatr oraz plansza XXII z postaciami czterech zbójników z Tatr.
Barwna twórczość Stryjeńskiej silnie kontrastuje z opartymi na zestawianiu czerni i bieli dziełami Władysława Skoczylasa. Jego drzeworyty, jak prezentowany przez DESA Unicum „Janosik z frajerką” z 1919 roku, obrazują fascynację artysty ludowym prymitywizmem. W Zakopanem tworzyli liczni artyści, dla których Tatry stały się główną osią twórczości. W okresie międzywojennym opinią najlepszego pejzażysty Tatr cieszył się Stanisław Gałek. Na najbliższej aukcji znajdą się cztery prace tego artysty, w tym „Śniegi w Dolinie Rybiego Potoku” z 1927 roku.
Atrakcją aukcji – jak zapewniają jej organizatotrzy – są drewniane rzeźby związane z założoną w 1878 roku Szkołą Przemysłu Drzewnego, nazwaną „szkołą zakopiańską”. Okres jej świetności przypadał na lata 20. i 30. XX wieku, kiedy to za sprawą kierujących nią Karola Stryjeńskiego, a następnie Mariana Wimmera zaczęto kłaść akcent na zamysł artystyczny, a nie jedynie na funkcjonalność. To właśnie w tym czasie powstała prezentowana przez DESA Unicum „Matka Boska Promienista” Edwarda Wnęka.
„Góry (…) stanowią niewyczerpane źródło inspiracji dla artystów. W Polsce szczególne miejsce w historii sztuki narodowej zajmują Tatry oraz Zakopane(…) Zachwycało zarówno największych przedstawicieli akademizmu, jak i artystów okresu Młodej Polski – mówi Julia Materna, koordynatorka aukcji. „W XX-leciu międzywojennym, nazywane zimową stolicą Polski, Zakopane opanowane zostało przez rodzącą się awangardę, w której prym wiódł Witkacy – +wariat z Krupówek+ oraz szalony taternik Rafał Malczewski (…). Po II wojnie światowej Zakopane przejęło kolejne pokolenie artystów dbających o rozwój kulturalny miasta u podnóża Giewontu, wśród nich Tadeusz Brzozowski i jego żona Barbara Gawdzik – Brzozowska, Zenon Pokrywczyński czy Wacław Taranczewski. Wielkim miłośnikiem Tatr był również Andrzej Wróblewski, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy współczesnych” – przypomina koordynatorka aukcji.
Aukcji towarzyszyć będzie wystawa w siedzibie DESA Unicum dostępna do 27 stycznia w godz. 11-19 (poniedziałek-piątek) i 11-16 (sobota). Wstęp na ekspozycję jest bezpłatny. (PAP)
autorka: Anna Bernat
abe/ aszw/